NASA DÜNYA’NIN GÖRÜNMEZ HALOSUNU GÖRÜNTÜLEYECEK

NASA, Dünya’yı çevreleyen ve çıplak gözle görülmesi mümkün olmayan “ekzosfer” tabakasını incelemek için yeni bir uzay görevini hayata geçiriyor. Atmosferin en dış katmanı olan bu bölge, Dünya’nın görünmez halosu olarak tanımlanıyor ve Güneş’ten gelen enerjiyle sürekli değişen dinamik bir yapıya sahip.

EKZOSFER, UZAY HAVASININ İLK TEMAS NOKTASI
Bilim insanlarına göre ekzosfer, Ay’a giden yolun en az yarısına kadar uzanıyor. Güneş patlamaları ve yüklü parçacıklar Dünya’ya ulaştığında ilk olarak bu katmanla etkileşime giriyor. Bu nedenle ekzosferin davranışlarını anlamak, tehlikeli uzay hava olaylarını önceden tahmin etmek açısından büyük önem taşıyor.

Elde edilecek veriler, Artemis programı kapsamında Ay’a gidecek astronotlar ve gelecekteki Mars görevleri için güvenlik planlamasında kritik rol oynayacak.

DÜNYA’NIN GÖRÜNMEZ SINIRI
1970’li yıllara kadar bilim insanları, Dünya atmosferinin uzaya ne kadar yayıldığı konusunda sınırlı bilgiye sahipti. Yüzeyden yaklaşık 500 kilometre yukarıda başlayan ekzosferin, büyük oranda Dünya’nın çekiminden kaçmak üzere olan hidrojen atomlarından oluştuğu düşünülüyor.

Bu katman yalnızca “geocorona” (yer tacı) adı verilen son derece zayıf bir ultraviyole parıltı sayesinde tespit edilebiliyor. Dr. George Carruthers tarafından geliştirilen özel ultraviyole kameralarla, 1972’de Apollo 16 astronotları Ay yüzeyinden Dünya’nın geocoronasını ilk kez görüntülemişti.

SUYUN KADERİ EKZOSFERDE BELİRLENİYOR
Bilim insanları, ekzosferin aynı zamanda hidrojen kaybında önemli rol oynadığını belirtiyor. Suyun temel bileşeni olan hidrojenin Dünya’dan nasıl kaçtığını izlemek, gezegenimizin milyarlarca yıl boyunca suyunu nasıl koruduğunu anlamaya yardımcı olabilir. Bu bilgi, yaşanabilir ötegezegenlerin araştırılmasında da kilit öneme sahip.

L1 NOKTASINDA TARİHİ GÖZLEM
George Carruthers’ın onuruna adlandırılan gözlemevi, yaklaşık 240 kilogram ağırlığında ve bir aşk koltuğu büyüklüğünde. Uzay aracı, NASA’nın IMAP ve NOAA’nın SWFO-L1 uydularıyla birlikte fırlatılarak, Güneş-Dünya Lagrange 1 (L1) noktasına doğru dört aylık bir yolculuğa çıktı.

Mart 2026’da başlayacak iki yıllık bilimsel görev süresince, ekzosferin ilk kesintisiz filmleri çekilecek. Ay’dan dört kat daha uzak bir noktadan yapılacak gözlemlerle, hidrojen atomlarının hareketleri ve uzaya kaçış süreçleri ayrıntılı şekilde haritalandırılacak.

NASA’ya göre bu görev, yalnızca Dünya’nın değil, Güneş Sistemi dışındaki gezegenlerin atmosferlerini ve yaşanabilirlik potansiyellerini anlamada da yeni bir çağ başlatacak.