TARIMDA EYLÜL ENFLASYONU YÜKSELİŞTE

Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Eylül ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) sonuçlarını değerlendirdi. Çandır, Tarım-GFE’nin Eylül ayında aylık yüzde 2,16 arttığını belirterek, bu oranın endeksin 2015’ten beri ölçülen Eylül ayları ortalamasının yüzde 20 üzerinde olduğunu vurguladı. Son 5 ayda sürekli yükseliş gösteren tarımsal girdi fiyatlarının Eylül’de de artmaya devam ettiğini ifade etti.

Yıllık Tarım-GFE’nin yüzde 34,60 olarak açıklandığını söyleyen Çandır, bunun son 10 yılın Eylül ayları ortalamasıyla neredeyse aynı seviyede olduğuna dikkat çekti. Aylar bazında değerlendirildiğinde, son 7 ayda sadece Ağustos ayında düşüş görüldüğünü, bunun dışında endeksin sürekli yükseldiğini kaydetti.

Eylül verilerinde alt kalemlere bakıldığında tarımda kullanılan mal ve hizmet fiyatlarının aylık yüzde 2,29, yıllık yüzde 36,01 arttığını belirten Çandır; tohumda yüzde 6,76, enerjide yüzde 2,24, gübrede yüzde 1,32, ilaçta yüzde 0,93, veteriner hizmetlerinde yüzde 0,89, yemde yüzde 2,27 ve diğer girdilerde yüzde 1,64 artış yaşandığını bildirdi. Yıllık artışlarda özellikle gübrede yüzde 51,78 ve veteriner hizmetlerinde yüzde 56,97’lik yükseliş dikkat çekti.
Tarımsal yatırımı etkileyen mal ve hizmetlerde ise aylık yüzde 1,35, yıllık yüzde 26,60 artış görüldü.

TÜİK’in açıkladığı Tarım-ÜFE’nin ise aylık yüzde 5,80, yıllık yüzde 46,83 olduğunu hatırlatan Çandır, üretici lehine bazı aylarda (Mayıs, Haziran, Eylül) olumlu rakamlar açıklansa da genel seyrin üretici aleyhine olduğunu belirtti.

Çandır ayrıca, Yurt Dışı ÜFE’nin aylık yüzde 2,01, yıllık yüzde 27,71, Yurt İçi ÜFE’nin ise aylık yüzde 2,52, yıllık yüzde 26,59 arttığını söyledi. Üretici düzeyindeki gıda fiyatlarının da aylık yüzde 6,77, yıllık yüzde 35 arttığını kaydeden Çandır, tarıma dayalı imalatın enflasyonunun tarımın üzerinde seyrettiğini vurguladı.

Tüketici tarafında ise TÜFE’nin aylık yüzde 3,23, yıllık yüzde 33,29 olduğunu anımsatan Çandır, 20 yıllık ortalamalarla kıyaslandığında manşet enflasyonun hâlâ yüksek olduğunu belirtti. Gıda enflasyonu aylık yüzde 4,62, yıllık yüzde 36,06; işlenmemiş gıda enflasyonu ise aylık yüzde 5,53, yıllık yüzde 37,53 seviyesinde gerçekleşti.
Yaş meyve-sebze fiyatlarında aylık yüzde 4,33, yıllık yüzde 53,49 artış görüldüğünü söyleyen Çandır, üretici ile tüketici enflasyonu arasındaki makasın daralmaya başladığını ifade etti.

Eylül ayında tarımsal üreticilerin hem aylık hem yıllık bazda daha olumlu rakamlarla karşılaştığını belirten Çandır, tarım maliyetleri ve satış fiyatlarının birbirine yakınsamasının sektör açısından önemli bir gelişme olduğunu kaydetti.