ORHUN’DAN ORTAK ALFABEYE: TÜRK DİLİNİN BİRLİK GÜNÜ

15 Aralık Dünya Türk Dili Ailesi Günü, Türk Dünyası’nın ortak kültürel mirasını ve dil birliğini temsil eden anlamlı bir dönüm noktası olarak tarihe geçti.

Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen UNESCO 43. Genel Konferansı’nda alınan kararla 15 Aralık, “Dünya Türk Dili Ailesi Günü” ilan edildi. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın öncülük ettiği ve 26 ülkenin eş sunucu olduğu bu karar, Türk dilinin korunması, gelecek kuşaklara aktarılması ve uluslararası görünürlüğünün artırılması açısından önemli bir adım oldu.

Tarihin seçilmesinde, Orhun Yazıtları’nın sırrının 1893 yılında Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen tarafından çözüldüğü gün olması etkili oldu. Böylece Türkçe, sadece bir iletişim dili değil; tarihin canlı tanığı ve birleştirici bir güç olarak küresel ölçekte tescillenmiş oldu.

Sürecin başarıya ulaşmasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanlarına yaptığı çağrılar ve zirvelerde atılan adımlar belirleyici rol oynadı.

Bu özel gün, Türk dilinin köklü geçmişini anmak, dil bilincini artırmak ve Türk Devletleri arasındaki kültürel entegrasyonu güçlendirmek açısından tarihi bir fırsat olarak değerlendiriliyor.

Türkçenin bilinen en eski yazılı belgeleri olan 8. yüzyıla ait Orhun Abideleri, bugün geniş bir coğrafyada konuşulan Türk dillerinin ortak ana kaynağına işaret ediyor.

15 Aralık’ın taşıdığı ruh, Kırım Tatar aydını İsmail Gaspıralı’nın Türk Dünyası’na miras bıraktığı “Dilde, fikirde, işte birlik” ilkesiyle de örtüşüyor. Gaspıralı’nın savunduğu ortak yazı dili fikri, günümüzde Ortak Türk Alfabesi çalışmalarıyla somutlaşıyor.

Türk Devletleri Teşkilatı çatısı altında yürütülen Ortak Türk Alfabesi çalışmaları, farklı alfabeler kullanan Türk devletleri arasında tek bir Latin temelli standart oluşturmayı hedefliyor. Bu adım, kültürel ve akademik paylaşımları kolaylaştırmanın yanı sıra, Türkçeyi 21. yüzyılın küresel dil sahnesinde daha güçlü bir konuma taşımayı amaçlıyor.

9–11 Eylül 2024’te Bakü’de yapılan Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu toplantısında, 34 harfli Latin temelli Ortak Türk Alfabesi üzerinde uzlaşmaya varıldı. Bu gelişme, Türk Dünyası 2040 Vizyonu doğrultusunda dil ve terminolojide birlik hedefinin somut bir adımı olarak öne çıktı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı Zirveleri’nde sık sık vurguladığı “Türk Birliği” çağrısıyla, dil birliğinin siyasi, ekonomik ve kültürel dayanışmanın temel taşı olduğuna dikkat çekiyor.

Dünya Türk Dili Ailesi Günü, Orhun Abideleri’nden Ortak Türk Alfabesi’ne uzanan binlerce yıllık ortak bilinci simgelerken, 200 milyondan fazla konuşanı bulunan Türk dili ailesinin, gelecekte daha güçlü ve daha etkili bir birlik oluşturmasının anahtarı olarak görülüyor.